Portakal, Türkiye’de turunçgil üretiminin en önemli ürünüdür. Yüksek verim ve kaliteli meyve üretimi için toprak analizi, doğru gübre seçimi ve zamanlama kritik rol oynar. Portakal gübrelemesi; ağaçların yaşına, toprak yapısına, sulama sistemine ve verim hedefine göre planlanmalıdır.
Portakal Ağaçlarının Besin İhtiyacı
Portakal ağaçlarının en çok ihtiyaç duyduğu temel besin elementleri:
- Azot (N): Sürgün ve yaprak gelişimi
- Fosfor (P): Kök gelişimi, çiçek tutumu
- Potasyum (K): Meyve iriliği, renk ve şeker oranı
- Kalsiyum (Ca): Meyve çatlamasını ve kahverengileşmeyi önleme
- Mikro elementler (Fe, Zn, Mn, B): Kloroz, çiçek ve meyve tutumu için gereklidir
Not: Çinko (Zn) ve Demir (Fe) eksikliği özellikle Akdeniz bölgesinde yaygın olarak görülür. Yaprak analizine göre düzenli mikro element takviyesi önerilir.
Portakal Gübreleme Takvimi
Aşağıdaki takvim genel öneri niteliğindedir. Toprak ve yaprak analizine göre özelleştirilmelidir.
| Dönem | Bitki İhtiyacı | Öneriler |
|---|---|---|
| Şubat – Mart (Vejetatif başlangıç) | Sürgün gelişimi | Azot ağırlıklı taban gübresi (15-15-15, 20-20-0 + Ca vb.) |
| Nisan – Mayıs (Çiçeklenme ve meyve tutumu) | Çiçek dökümünü azaltma | Yapraktan Ca ve B destekleri, damlamadan potasyum ağırlıklı gübre |
| Haziran – Temmuz (Meyve büyümesi) | Meyve iriliği ve renk | Potasyum ağırlıklı gübre uygulaması (örneğin 12-12-36) |
| Ağustos – Eylül (Hasat öncesi) | Şeker oranı, kalite ve depolama dayanımı | Kalsiyum ve mikro element destekleri |
| Sonbahar – Kış | Kök onarımı | Organik madde uygulamaları (kompost, leonardit vb.) |
Damlama Sulama ile Gübreleme (Fertigation)
Damlama sulama kullanılan bahçelerde gübre küçük dozlarla haftalık olarak verilir.
- Azot: %40 ilkbahar, %40 yaz, %20 sonbahar
- Potasyum: %20 ilkbahar, %60 yaz, %20 sonbahar
Fazla azot kullanımı sürgün fazlalığına ve meyve dökümüne yol açabilir. Dengeli azot-potasyum oranı meyve kalitesini artırır.
Yaprak ve Toprak Analizinin Önemi
- Toprak analizi: Yılda en az 1 kez
- Yaprak analizi: Haziran – Temmuz döneminde
Analiz yapılmadan yapılan gübrelemeler; besin noksanlıklarının devam etmesine veya tuzlanma-pH problemlerine neden olabilir.
İdeal toprak pH aralığı: 6.0 – 7.2
Portakal Bahçelerinde En Sık Görülen Beslenme Problemleri
| Eksiklik | Belirti | Çözüm |
|---|---|---|
| Azot | Açık yeşil yaprak, zayıf sürgün gelişimi | Kontrollü azot desteği |
| Potasyum | Küçük ve renksiz meyve | Potasyum ağırlıklı gübre |
| Kalsiyum | Meyve çatlama | Kalsiyum içeren yaprak gübresi |
| Çinko | Küçük yaprak, rozet görünümü | Çinko şelat uygulaması |
| Demir | Damar arası sararma (kloroz) | EDDHA formunda demir şelatı uygulaması |
Organik Madde Uygulamalarının Önemi
Akdeniz bölgesindeki birçok turunçgil bahçesi organik madde bakımından fakirdir. Bu nedenle her yıl kış aylarında aşağıdaki uygulamalar yapılmalıdır:
- Çiftlik gübresi
- Kompost
- Hümik ve fülvik asit
- Leonardit
Bu uygulamalar toprak yapısını iyileştirir, besin elementlerinin bitki tarafından alınabilirliğini artırır.
Portakal ağaçlarında doğru zamanda ve doğru besin elementleriyle yapılan gübreleme:
- Verimi artırır
- Meyve iriliği ve rengini iyileştirir
- Ağaç sağlığını güçlendirir
- Depolama süresini uzatır
Her bahçe farklı toprak yapısına sahiptir. En doğru gübreleme programı toprak ve yaprak analizine göre hazırlanmalıdır.
GUNER NUTRI SOLUTIONS